تحلیل شبکه‌ای جریان‌های فضایی در نواحی روستایی مورد مطالعه: بخش بن‌رود و جلگه (شهرستان اصفهان)

Authors

  • حسن افراخته استاد گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران،
  • فرهاد عزیزپور استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران.
  • محمد قاسمی سیانی دانشجوی دکتری جغرافیا و برنامه‌ریزی روستایی، گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران،
  • وحید ریاحی استادیار گروه جغرافیای انسانی، دانشکده علوم جغرافیایی، دانشگاه خوارزمی، تهران
Abstract:

جریان‌های فضایی بین شهر و روستا به شکل پیوندهای روستایی ـ شهری، نقش بسیار مهمی در توازن و توسعه یکپارچه ناحیه‌ای دارد. شکل‌گیری و گسترش جریان‌های فضایی در سطوح محلی، ناحیه‌ای، منطقه‌ای و ملی به ایجاد ساختارها و سازمان‌های فضایی متفاوتی در کشور انجامیده است. یکی از قلمروهای جغرافیایی که از این جنبه تحول یافته است، ناحیه بن‌رود و جلگه شهرستان اصفهان است. در این ناحیه، تعاملات بین سکونتگاه‌های شهری و روستایی به وسیله جریان‌های گوناگون جمعیتی، کالا، خدمات، سرمایه، اطلاعات، ارتباطات و... تحقق یافته و زمینه شکل‌گیری سازمان فضایی را فراهم نموده است. در این مقاله جریان‌های فضایی که عاملی تعیین‌کننده در شکل‌پذیری سازمان فضایی ناحیه مورد مطالعه هستند با رویکرد شبکه‌ای تحلیل شده است. تحقیق حاضر، بر اساس ماهیت اکتشافی و بر مبنای روش، توصیفی ـ تحلیلی است. جامعه آماری مورد مطالعه تمامی سکونتگاه‌ها (شهری و روستایی) در سطح ناحیه هستند، داده‌ها و اطلاعات اولیه مورد نیاز با استفاده از روش میدانی، فن پرسشگری و با ابزار پرسشنامه (روستا- شهر) جمع‌آوری شده است. داده‌های ثانویه نیز با مراجعه به سازمان‌ها و نهادهای متولی به دست آمده، سپس داده‌ها و اطلاعات در چارچوب پارادایم شبکه‌ای، و با فن تحلیل شبکه و از طریق نرم افزار NodeXL تجزیه و تحلیل شده است. نتایج پژوهش نشان می‌دهد، عدم تعادل فضایی در توزیع امکانات و خدمات مختلف در سطح ناحیه باعث افزایش جابجایی‌ها و شکل‌گیری پیوندهای گوناگون اجتماعی ــ فرهنگی شده است. از این رو دو شهر هرند و ورزنه رتبه‌های اول و دوم و روستای امامزاده عبدالعزیز در رتبه سوم به مکان‌های اصلی تردد درون ناحیه‌ای تبدیل شده‌اند. نتایج نشان می‌دهد که الگوی جریان‌ها، الگویی روزانه، منظم و یک‌سویه است، این الگو در بسیاری از جهات مطابق با مشخصات نظریه قطب رشد است و از الگوهای شبکه‌ای فاصله زیادی دارد؛چراکه در بیشتر سکونتگاه‌ها پیوند‌های یک‌سویه برقرار است و پیوندهای مکمل و هم‌افزا شکل نگرفته است.

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

تحلیلی بر یکپارچگی فضایی نواحی روستایی مبتنی‌بر تحلیل شبکه‌ای جریان‌های فضایی (مورد شناسی: بخش بن‌رود و جلگه شهرستان اصفهان)

جریان‌های فضایی بین شهر و روستا به شکل پیوندهای روستایی- شهری، نقش بسیار مهمی در توازن و توسعۀ یکپارچۀ ناحیه‌ای دارند. این جریان‌ها مابین سکونتگاه‌ها در اثر حوادث طبیعی، اقتصادی و اجتماعی یا سیاسی دستخوش تحول و دگرگونی می‌شوند. یکی از قلمروهای جغرافیایی که از جنبۀ طبیعی تحول یافته‌است، ناحیۀ بن‌رود و جلگۀ شهرستان اصفهان است. در این ناحیه، تعاملات بین سکونتگاه‌های شهری و روستایی به‌وسیلۀ جریان‌ه...

full text

تحلیل فضایی سطح تاب‌آوری سکونتگاه‌های روستایی در برابر مخاطرات محیطی (مورد مطالعه: بخش مرکزی شهرستان فاروج)

Spatial Analysis of Villagers’ Resilience Against Environmental Hazards (A Case Study of Central District of Faruj County) Statement of the problem The concept of resilience is the outcome of changes in risk managing in current decade. Today, the views and theories of disaster management and sustainable development seek to create societies resilient against natural disasters. Natural d...

full text

بررسی و تحلیل فضایی تأثیرات گردشگری بر نواحی روستایی از دیدگاه جوامع محلی (مورد: بخش شاهو - شهرستان روانسر)

گردشگری به واسطه تأثیرات مختلفی که بر جوامع، اعم از نقاط شهری و روستایی، بر جای می‌گذارد، در صورت مدیریت بهینه و کارآمد می‌تواند زمینه‌های توسعه و پیشرفت جوامع میزبان را فراهم نماید و در صورت عدم مدیریت و بی توجهی، می‌تواند زمینه‌ساز بروز مسائل و چالش‌های متعدد اجتماعی، اقتصادی و زیست محیطی در مناطق میزبان باشد. هدف از پژوهش حاضر که از نوع تحقیقات کاربردی و با روش توصیفی ـ تحلیلی انجام گرفته اس...

full text

بررسی شاخص‌های کیفیت زندگی در نواحی روستایی؛ مطالعه موردی دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان اردستان، استان اصفهان

 کیفیت زندگی، واژهای پیچیده، چندبُعدی و کیفی در رابطه با شرایط و وضعیت جمعیت، در یک مقیاس جغرافیایی خاص (شهر، منطقه، محله، بخش و...) است که هم متکی بر شاخص‌های ذهنی یا کیفی و هم متکی بر شاخص‌های عینی یا کمی است. هدف مقاله حاضر، بررسی و سنجش شاخص‌های کیفیت زندگی در دهستان‌های بخش مرکزی شهرستان اردستان، استان اصفهان با استفاده از شاخص‌های ذهنی و عینی است. داده‌های مورد نیاز با استفاده از پیمای...

full text

تحلیلی بر ناکارامدی نظام مدیریت بحران در دگرگونی فضایی مناسب نواحی روستایی مورد مطالعه: شهرستان ارومیه

Human settlements as local -spatial systems are subject to continuous dynamism and transformation. In the meantime, rural settlements including; in Iran, as the most important establishment of population and activity, are exposed to the deepest environmental, ecological, social, economic and cultural changes. It is evident that in these developments, a variety of different and different forms o...

full text

ارزیابی و تحلیل پایداری نواحی روستایی: کاربرد تکنیک‌های دلفی‌فازی و شبکه عصبی مصنوعی (مورد مطالعه: نواحی روستایی شهرستان سوادکوه شمالی)

امروزه، توجه به مقوله پایداری به خصوص در نواحی روستایی از رکن‌های اساسی در سیاست‌ها و برنامه‌ریزی‌های کشورهای جهان تبدیل شده است. شناسایی وضعیت نواحی روستایی به لحاظ پایداری می‌تواند کمک شایانی به این مقوله داشته باشد. در همین راستا، هدف از تحقیق حاضر، ارزیابی پایداری نواحی روستایی شهرستان سوادکوه شمالی بود. پژوهش حاضر از منظر روش‌شناسی توصیفی تحلیل و ابزار جمع‌آوری اطاعات از طریق پرسشنامه بود....

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 2

pages  35- 48

publication date 2016-06-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023